Bok Böceği, besin ihtiyacını kısmen ya da tamamen dışkıdan sağlayan böceklerin genel ismidir. Bu böcek türünün büyük çoğunluğu, kın kanatlılar (Coleoptera) takımında sınıflanan Scarabaeidae familyasının alt familyalarında Aphodiinae ve Scarabaeinae'nin üyesidir. Scarabaeinae alt familyasının 5.000'den fazla türünün büyük bir çoğunluğu, besin ihtiyacını tamamen dışkıdan karşılar ve bu yüzden de bu alt familya için bazen \"asıl bok böcekleri\" denir. Kın kanatlıların diğer bir familyası olan Geotrupidae da dışkıyla beslenir ve çoğunlukla \"toprak kazan bok böcekleri\" olarak anılırlar.
Bok Böceklerinin Genel Özellikleri Nelerdir?
Sert kabuklu böceklerdendir ve birçoğu parlak metalik renklerdedir
Genel olarak 5–60 mm büyüklüğündedir.
Bu böcek, besini olan dışkıyı küre imal edebilme özelliğine sahip tek böcektir.
30 tane parmağı vardır
Ön ayaklarının yardımıyla dışkıdan iri bir küre yapar, bu kürenin içine yumurtalarını aşılar ve küreyi başı hep doğuya dönük olarak, arka ayaklarıyla yuvasına itip gömer.
Yumurtlamadan 24 gün sonra yavruları belirmeye başlayınca, küreyi topraktan çıkarıp suya götürür. Küre suda eridiği zamanda yavrular serbest kalır.
Aşırı soğuk ve kuru havayı sevmezler
Birçok farklı habitatta yaşarlar, çöl, tarlalar, orman ve otlaklar buna dahildir. Antartika haricindeki tüm kıtalarda yaşayabilirler
Ay ışığının geliş açısına göre yönlerini bulabilirler. Bunun yanında yönlerini Samanyolu galaksisini kullanarak belirleyebildiği bilinen tek böcek türüdür
Kendi ağırlıklarının 10 katı ağırlıktaki dışkıyı küre haline getirip itebilirler. Onthophagus taurus türü erkek bok böceği kendi ağırlığının 1141 katı kadar ağırlığı itebilirler
Bok Böceklerinin Beslenmesi
Birçoğu mantar ve çürüyen yaprak ve meyvelerle beslenir
Orta Amerika'da yaşayan bir tür olan Deltochilum valgum, kırkayakları yiyerek beslenen bir etoburdur.
Çoğunlukla su içmez veya başka şeyler yemezler. Çünkü ihtiyaçları olan her şeyi ana besin kaynaklarından alırlar
Ot obur ve etobur hayvanların gübrelerini yer ve bunları top haline getirerek saklarlar
Besinlerini çok hassas olan koklama duyuları sayesinde bulurlar
Bazı hırsız bok böcekleri, başka bok böceklerinin top haline getirdiği küreleri çalabilir
Bok Böceklerinin Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?
Bok böcekleri tarım açısından çok faydalıdır. Dışkıyı gömmeleri ve gübreyi tüketmeleri sayesinde besin geri dönüşümüne katkı yaparlar ve toprak verimini iyileştirirler
Bok böceklerinin çiftlik hayvanlarının bağırsak ve mide parazitleri için etkin biyolojik kontrol etmeni oldukları da belirlenmiştir. Mide-bağırsak parazitlerinin birçoğunun yumurtaları, konağın dışkısına geçer. Sonrasında yumurtalar açılır ve bağımsız hareket eden larvalara dönüşürler. Bu aşamadan sonra ve hastalık safhasına kadar gelişirler. Dışkının tamamen ve hızlı bir şekilde kaldırılmasıyla, bok böcekleri bunun önüne geçilmesinde katkıda bulunur.
Bok böceklerinin tünel açma davranışı sayesinde, toprağın suyu emme kapasitesi artar ve dışkı kullanma faaliyetleri toprağın besin döngüsünü ve verimini artırır. Yeterli sayıda bok böceği olması durumunda, yüzeyden dışkı kümesinin tamamını 24 saat içerisinde ortadan kaldırabilir. Ergin bok böcekleri, beslenme amacıyla sıvı bileşeninden, dışkı topakları için posasından yararlandığı için dışkı kümesi hızla yok olmaktadır.
Bok böcekleri azot döngüsüne katkıda bulunur. Çünkü dışkının yüzeyde bırakılması, dışkının içerisindeki azotun buharlaşma nedeniyle %80'e varan oranda kaybolmasına neden olur; dışkının hızlı bir şekilde toprağın bünyesine eklenmesiyle, bok böcekleri bitkinin kullanımı için ortamda daha fazla N içeriğinin kalmasını sağlarlar.
Mikropların yerleştiği dışkıyı ortadan kaldırılarak hayvan hastalıklarının azaltılmasını sağlarlar
Tarihte Bok Böcekleri
Bok böcekleri eski Mısır'ın en yaygın sembollerdendir. Eski Mısır geleneğinde, üç değişik anlamda kullanılmış olan sembolün simgelediği anlamlar kısaca şöyledir:
Ra'nın “khepre” şeklini temsil eden kullanımlarında kozmik evrenin meydana getirilişini simgeler.
Güneş ile kullanıldığında, Güneş Sistemi'nin kendisine yaşam veren, kendisini yöneten Sirius Sistemi ile ilişkisini temsil eder.
Ölüm ve ölüm-ötesi konularıyla ilgili olarak kullanıldığında; reenkarnasyonu simgelemek üzere kullanılırdı. Aynı zamanda bok böceği şeklinin eski Mısır'da bir tür muska olarak da kullanıldığı bilinmektedir.