Ateş Böceği Kınkanatlıların lampyridea yani ateş böceği familyasınadandır. Bu böcekleri diğer böceklerden ayıran en bariz özelliği yaz geceleri ışık yaymaları dır bu yüzdendir ki ateş böceği denilmiştir. Ateş böcekleri nemli ve ılıman ortamlarda yaşar nemli ortamları severler. Genellikle su kenarları ve göl kenarları gibi yerlerde yaşarlar. Yaklaşık 1900-2000 kadar türü olduğu söylenir. Bazen daha uzun süreli ışık yayabilen kandil böcekleri ile karıştırılsa da ateş böcekleri daha kısa süreli ve daha hızlı periyotlar şeklinde ışık saçmalarıdır. Bu böceklerin erkekleri kanatlı ve iri gözlü olup dişilerinin kanatları yoktur daha ufak gözlüdür. Bu böceklerin ışıklarını yakıp söndürme süreleri erkekle dişinin ayırt edilmesinde en önemli faktördür. Eş bulmak haberleşmek ve düşmanlarından korunmak için ışıklarını kullanan ateş böcekleri türlerine göre de ışıklarını yakma söndürme süreleri farklıdır. Ayrıca erkeğin dişi ile buluşmasını sağlayan işaret sisteminin bir parçası, diğer ışık yayan böceklerden ayıran en bariz özellikleridir. Işık saçmalarındaki hızı dişilerin erkeğe yanıt vermelerindeki en büyük etkendir özel anlamları vardır.

Erkekler genelde uçabildikleri için havada, dişiler ise uçma yetileri olmadığı için otların arasında veya yapraklardadır. Ateş böcekleri aslında adı ile ilgili olmaktan çok uzak ateşle pek alakaları yoktur. Bu çıkardıkları ışık bilimsel adı ile söylenmesi gerekirse soğuk ışık dediğimiz kimyasal yollarla elde edilen ve hala bilimin çözemediği bir reaksiyonla ortaya çıkan ışık türüdür. Bu çıkardıkları ışık gözle görülebilen ışık tayfında sarı ve yeşil renktedir. Bilim adamları milyonlarca yıldır bu ışık saçan ateş böceklerinin bu ışığın nasıl elde ettiklerini bulmak ve bunu insanlığın hizmetine sunmak ve yapay ışık elde etmek için çalışmalarını sürdürmektedir. Yakın zamana kadar ısıl kayıp olmadan ışık elde edilemeyeceğine inanan bilim adamları bu doğa harikası böceğin çıkardığı ışığın verilen enerjinin %100 üne yakın kısmının ışığa dönüşmesi ve ısıl kaybın hiç olmaması bilim adamlarının en büyük ilham kaynağı olmaktadır. Peki Ateş böceği nasıl %100 verimle ışık üretebilmektedir. Bu sorunun yanıtı bilim dünyasında açıklamaları benzer niteliktedir. Ateş böceğinin karın bölgesinde yerleştirilmiş ışık üretmesinde kullandığı mekanizma ışık üretebilecek şekilde tasarlanmış mikro teknolojik bir organdır. Işık organları karın bölgesinin arka kısmında bulunur iç kısmı ışığı yansıtıcı özelliği bulunan hücrelerle donatılmış ışığı yansıtıcı özelliği bulunan bir tabaka vardır. Ateş böceğinin ışık vermek için organın birbirine yakın bölmelerinde iki kimyasal madde ile yapmaktadır. Bu maddeler Lüsiferin maddesinin lüsiferaz enzimidir. Işık üretme organlarında üretilen yağa benzeyen lüsiferin kimyasal maddesinin lüsiferaz enzimi ile oksijenle kademeli bir şekilde yakılması sonucu ortaya çıkar. Hava oksijenin kontrollü kullanımına bağlı olarak zaman zaman yanar ve söner. Ateş böceği hava alma tüpleri ile sağladığı oksijeni ayarlayarak bu ışığın yanmasını kontrol eder. Ateş böceğinin ürettiği ışık yavaş yavaş meydana gelen oksitlenme olayı sonucu kimyasal enerjinin ortaya çıkardığı bir ışınımdır ve tamamen soğuk bir ışıktır.

Ateş böceğinin ışık elde etmede rolü olan iki kimyasal madde üretilmektedir. Bunlardan birincisinin kimyasal yapısı aydınlatılmış ve üretilmiştir diğeri ise hala gizemini korumakta yapısı bilindiği halde sentetik olarak henüz üretilmiş değildir. Ateş böcekleri genelde etçil hayvanlardır salyangoz ve larvaları yerler otçul olanları da vardır. Ateş böcekleri yumurta ile ürerler larvaları da ışık verme özelliğine sahip olsa da ışıkları az ve zayıftır. Erişkin bir ateş böceğinin ömrü kısadır. Ateş böcekleri hakkında verilen bilgiler genelde fazla değildir ansiklopedik bilgiler genellemelere dayanır bilimsel açıdan hala ateş böceğinin ürettiği ışık yapay olarak üretilebilmiş değildir. Bu doğa harikası hayvanlar daha uzun yıllar bilim adamlarının ilgi odağı, seyredenlere huzur kaynağı, şairlere ilham perisi olmaya namzettir. Ateş böceği ile ilgili çok sayıda bilimsel makale de bulunsa bu gizemli hayvanın ışığı kendine özgü gizeminde kalacaktır sanırım. Ateş böceği gibi dinledikçe huzur veren, ihtiyacınız olduğunda yolunuzu aydınlatan ateş böceği misali dostlarınızın hep yanınızda olması dileğimizle.

1 Yorum Yapılmış "Ateş Böceği"